Salamandra plamista, jaszczur plamisty, jaszczur ognisty to gatunek płaza ogoniastego z rodziny salamandrowatych o charakterystycznym wyglądzie i szerokim zasięgu występowania. Prowadzi samotniczy, drapieżny tryb życia. Wyróżnia się liczne podgatunki. W Polsce podlega ścisłej ochronie gatunkowej, jako gatunek wymagający ochrony czynnej.
Zarówno polska, jak i łacińska nazwa tego stworzenia prawdopodobnie sięgają rodowodem języka perskiego, w którym znaczy „żyjąca w ogniu”. Być może jednak pochodzi od arabskiego słowa samandar, pod taką nazwą funkcjonuje wciąż w arabskim i perskim.
Salamandra plamista to największy europejski przedstawiciel płazów ogoniastych; osiąga długość 10-24 cm (maksymalnie 32 cm). Zwierzę posiada walcowate, krępe ciało. Jego głowa jest duża, płaska i szeroka, pysk – zaokrąglony, oczy – wyłupiaste, o okrągłych, ciemnych źrenicach. Z boku głowy występują pokaźne pigmentowane gruczoły przyuszne. Szczęki dysponują dwoma rzędami drobnych zębów, inny rodzaj zębów rośnie na środku podniebienia. Boki zdobi 12 bruzd międzyżebrowych. Pomiędzy bruzdami, na środku grzbietu, salamandra plamista ma dwa rzędy ujść gruczołów jadowych. Jad tych gruczołów, jak i parotydów, oraz ubarwienie skóry są środkami obrony przed drapieżnikami. Masywne, stosunkowo krótkie i krótko palczaste nogi tego płaza przystosowały się do życia naziemnego, nie wytwarzają błon pławnych ani modzeli. Zarówno śródręcze, jak i śródstopie w większości kostnieje. Podczas gdy przednie łapy kończą się czterema palcami, tylne posiadają ich aż pięć. Otwór kloakalny jest wąski i długi na 8-13mm. Ogon typu lądowego, w przekroju okrągły i krótszy od reszty ciała, kończy się tępo.
Zwierzę to prowadzi lądowy tryb życia. Siedliska dorosłych płazów nie ograniczają się do miejsc, w których występuje woda; można je spotkać w wilgotnych lasach liściastych, mieszanych, a rzadziej iglastych, na polanach, w obrębie skalistych zboczy, w buszu, a nawet na obszarach rolniczych, dolinach ze strumieniami, w południowej Europie w pobliżu osiedli ludzkich, na pastwiskach i łąkach. Dobrze sobie radzi w środowisku zmienionym, widuje się ją nawet w ogrodach. Szczególnie lubi lasy bukowe, iglastych zaś unika, podobnie jak gleb wapiennych, w przeciwieństwie do piaskowców, margli, a według niektórych też granitów. Bytuje także w otoczeniu roślinności śródziemnomorskiej. Zamieszkuje głównie okolice podgórskie (lasy pogórza, regiel dolny), w Alpach dochodzi zwykle do wys. 800 m n.p.m., a w polskich Karpatach i Sudetach od 250 do 1087 m n.p.m. nie licząc Tatr – tam do 1000, rzadko 1300 m n.p.m.. Zaproponowano, iż obecność tego ogoniastego na górskich pastwiskach może oznaczać, że w przeszłości porastał je las.
Brak komentarzy:
Prześlij komentarz